Do 1 marca 2022 r. personel medyczny ma obowiązek zaszczepić się przeciwko COVID-19. Poświadczeniem tego będzie certyfikat. Czy pracodawca będzie mógł żądać okazania takiego certyfikatu? Kto gromadzi dokumentację związaną z tymi szczepieniami? Jakie sankcje może zastosować pracodawca za brak sczepienia?

Zacznijmy od początku

Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U. poz. 491 z późn. zm.), dalej rozporządzeniem w sprawie szczepień wprowadzono obowiązek szczepień przeciwko COVID-19 dla osób, które:

• wykonują zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2021 r. poz. 711 z późn. zm.) w podmiotach wykonujących działalność leczniczą oraz osób wykonujących czynności zawodowe w tych podmiotach, inne niż wykonywanie zawodu medycznego,
• są zatrudnione oraz realizują usługi farmaceutyczne, zadania zawodowe lub czynności fachowe w aptece ogólnodostępnej lub punkcie aptecznym,
• są studentami kształcącymi się na kierunkach przygotowujących do wykonywania zawodu medycznego, o którym mowa w art. 68 ust. 1 pkt 1-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2021 r. poz. 478 z późn. zm.).

Obowiązek ten:

• ma zostać zrealizowany w terminie nie późniejszym niż do dnia 1 marca 2022 r.,
• dotyczy także osób, u których do dnia 1 marca 2022 r. upłynie więcej niż 6 miesięcy od uzyskania pozytywnego wyniku testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2,
• ma zastosowanie do osób, które nie mają przeciwwskazań do szczepienia w zakresie stanu ich zdrowia.

Co będzie potwierdzało szczepienie?

Efektem szczepienia ma być otrzymanie unijnego cyfrowego zaświadczenia w rozumieniu art. 2 pkt 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/953 z dnia 14 czerwca 2021 r. w sprawie ram wydawania, weryfikowania i uznawania interoperacyjnych zaświadczeń o szczepieniu, o wyniku testu i o powrocie do zdrowia w związku z COVID-19 (unijne cyfrowe zaświadczenie COVID) w celu ułatwienia swobodnego przemieszczania się w czasie pandemii COVID-19 (Dz. Urz. UE L 211 z 15.06.2021, str. 1), dalej rozporządzenia unijnego.

Kto ma prawo do weryfikacji szczepień?

Niestety z rozporządzenia w sprawie szczepień nie wynika kto będzie miał prawo żądać okazania certyfikatu przez osobę, która obowiązkowo powinna poddać się szczepieniu oraz czy może to zrobić pracodawca. Nie można tego wywnioskować z rozporządzenia unijnego, na który powołało się Ministerstwo Zdrowia, bowiem dotyczy ono swobodnego przemieszczania się pomiędzy państwami UE. Możliwe, że prawo do weryfikacji zostanie pracodawcy w niedalekiej przyszłości przyznane wprost.

Co na to RODO?

Dane na temat zaszczepienia się są danymi szczególnej kategorii, o których mowa w art. 9 RODO. Z przepisu tego wynika, iż zasadą jest zakaz przetwarzania tego rodzaju informacji, chyba że zgodzi się na to osoba, której dane dotyczą, wymaga tego żywotny interes osoby, która nie jest w stanie takiej zgody wyrazić, albo zaistnieją inne okoliczności, które zostały przewidziane prawem Unii Europejskiej bądź państwa członkowskiego. Zatem obecnie, poza zgodą wyrażoną przez samego pracownika, certyfikat odbycia szczepień mógłby być przez pracodawcę przetwarzany na podstawie obowiązujących przepisów. Przy czym nie może nim być art. 221 § 4 K.p., w myśl którego pracodawca żąda podania innych danych osobowych niż określone w § 1 i 3, gdy jest to niezbędne do zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa, ze względu na to, że rozporządzenie w sprawie szczepień nie nakłada na pracodawcę żadnego obowiązku, ani nie przyznaje mu jakiegokolwiek prawa.

Prawo pracodawcy

Natomiast przepisem, na który mógłby powołać się pracodawca z pytania jest art. 2221 § 1 K.p. Nakłada on na podmiot zatrudniający pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych, obowiązek stosowania wszelkich dostępnych środków eliminujących narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe – ograniczenie stopnia tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Jest to tym bardziej usprawiedliwione, że wirus SARS-CoV-2 znajduje się w wykazie szkodliwych czynników biologicznych zamieszczonym w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych… (Dz. U. nr 81, poz. 716 z późn. zm.), dalej rozporządzenia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych i został zakwalifikowany do 3 grupy zagrożenia (3 grupa zagrożenia oznacza, że jest to czynnik, który może wywoływać u ludzi ciężkie choroby, jest niebezpieczny dla pracowników, a jego rozprzestrzenienie w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne).

Rozporządzenie w sprawie szkodliwych czynników biologicznych ma zastosowanie do pracowników wykonujących pracę związaną z ryzykiem zakażenia lub rozprzestrzeniania się zakażenia. (czyli np. narażonych na SARS-CoV-2 zawodowo, takich jak pracownicy służby zdrowia na oddziale z pacjentami chorymi na COVID-19).

Kontrola i kara

Kontrola spełnienia nałożonego rozporządzeniem w sprawie szczepień obowiązku będzie na pewno możliwa na podstawie przepisów. Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2021 r. poz. 2069 z późn. zm.), dalej ustawy. Z art. 48a ustawy wynika, że państwowy powiatowy inspektor sanitarny ma prawo weryfikować wywiązanie się z obowiązku szczepienia. Osoby, które w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie stosują się do ustanowionych nakazów, ograniczeń wskazanych w rozporządzeniu.  Wydanym na podstawie art. 46 ustawy (tu rozporządzenia w sprawie szczepień), mogą nałożyć stosowną karę. Wynosi ona od 5.000 zł do 10.000 zł, a w razie dalszego zaniechania, można ją powiększyć o 25% (art. 48a ust. 5 ustawy). Decyzja w sprawie kary pieniężnej podlega natychmiastowemu wykonaniu z dniem jej doręczenia, a doręcza się ją niezwłocznie.

Ustawa swoje

Zgodnie z zapisami ustawy, obowiązkowe szczepienia ochronne przeprowadzają lekarze lub felczerzy, pielęgniarki, położne, higienistki szkolne i ratownicy medyczni. Wszyscy posiadający kwalifikacje, określone na podstawie art. 17 ust. 10 pkt 3 tego aktu. Osoby te mają również obowiązek: prowadzić dokumentację medyczną dotyczącą obowiązkowych szczepień ochronnych. (art. 17 ust. 8 ustawy).

 

Źródło.

Tagi: szczepienia, medycy, prawo, rodo, obowiązkowe szczepienia, obowiązek szczepień, pracodawca, weryfikacja szczepień.