Słowem wstępu…

Pracodawca ma obowiązek nie dopuścić pracownika do pracy, który nie posiada aktualnego orzeczenia lekarskiego, mówiącego o braku przeciwwskazań do pracy na zajmowanym aktualnie stanowisku. Brak tego dokumentu pociąga daleko idące konsekwencje dla obu stron, np.:

• utrata prawa do wynagrodzenia przez pracownika, który odmawia poddania się badaniom, ponieważ został odsunięty od pracy,
• pracodawca, który dopuścił pracownika nieposiadającego badań lekarskich do pracy, naruszyłby przepisy BHP i został ukarany karą grzywny.

Jakie badania, kiedy i dla kogo?

Wstępnym badaniom lekarskim podlegają:

• osoby przyjmowane do pracy – w pierwszym dniu przed dopuszczeniem do miejsca pracy,
• pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy,
• inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Okresowym badaniom lekarskim podlegają wszyscy pracownicy, a częstotliwość ich przeprowadzania ustala każdorazowo lekarz w zależności biorąc pod uwagę stan zdrowia pracownika oraz warunki pracy charakterystyczne dla zajmowanego stanowiska pracy.

Kontrolne badania lekarskie mają na celu sprawdzenie czy pracownik po odbytej chorobie może wykonywać pracę na swoim stanowisku. Jeżeli zwolnienie lekarskie przekroczyło 30 dni, pracodawca jest obowiązany skierować pracownika na badania kontrolne do lekarza medycyny pracy przed dopuszczeniem go do pracy. Pracownik, który przebywał na zwolnieniu lekarskim ponad 30 dni nie może zostać dopuszczony do pracy! Oczywiście bez przedstawienia pracodawcy zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku.

Kodeks pracy nakłada na pracownika obowiązek poddania się wstępnym, okresowym, kontrolnym i innym zleconym badaniom lekarskim (art. 211 pkt 5 Kodeksu pracy). Odmowa poddania się badaniom równoznaczna jest z naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych, co może prowadzić do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie art 52 § 2 Kodeksu pracy.

Wszystkie badania pracownicze przeprowadzane są na podstawie skierowania od pracodawcy, na koszt firmy.

Badania w czasie Covid-19

Na podstawie ustawy , od dnia ogłoszenia danego stanu, zawiesza się wykonywanie następujących obowiązków dotyczących:

• badań okresowych pracowników,
• wydawania przez pracodawcę skierowań na badania okresowe,
• badań okresowych po zaprzestaniu pracy w kontakcie z substancjami i czynnikami rakotwórczymi lub pyłami zwłókniającymi lub po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.

Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonanie zawieszonych obowiązków! Tzn. wykonać je w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania danego stanu.

Orzeczenia lekarskie wydane w ramach badań lekarskich, których ważność upłynęła po dniu 7 marca 2020 r., zachowują ważność! Jednak nie dłużej jednak niż do upływu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego. Zawieszenie nie obejmuje wykonywania badań wstępnych oraz badań kontrolnych.

W przypadku braku dostępności do lekarza medycyny pracy uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego, badanie takie może przeprowadzić inny lekarz. Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza ma charakter tymczasowy i traci moc po upływie 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego. W przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo od dnia odwołania stanu epidemii. Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza włącza się do akt osobowych pracownika.

Ponowne badanie lekarskie

Jeżeli pracownik lub pracodawca nie zgadzają się z treścią wydanego zaświadczenia lekarskiego, mogą oni wystąpić w ciągu 7 dni od wydania zaświadczenia o przeprowadzenie ponownego badania. Wniosek powinien zostać złożony za pośrednictwem lekarza, który wydał wcześniejsze zaświadczenie. Ponowne przeprowadzane jest w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy, w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Orzeczenie wydane na podstawie ponownego badania jest ostateczne i nie można się od niego odwołać. Na podstawie tego orzeczenia lekarz wydaje odpowiednie zaświadczenie.