Kiedy mamy do czynienia z sytuacją zagrożenia zdrowia lub życia kobiety w ciąży, niezwykle ważne jest, aby wiedzieć, jak prawidłowo udzielić pierwszej pomocy. Niezależnie od tego, czy chodzi o omdlenie, upadek, czy nagłe zatrzymanie krążenia, odpowiednie działanie może uratować dwa życia – matki i dziecka.

1. Omdlenie i zasłabnięcie

Omdlenie u kobiety w ciąży może być spowodowane niskim ciśnieniem krwi, niedoborem cukru lub długotrwałym staniem. Powiększona macica może uciskać na duże naczynia krwionośne, co prowadzi do ograniczenia przepływu krwi i chwilowej utraty przytomności. Objawy mogą obejmować zawroty głowy, osłabienie, nagłe pocenie się i bladość skóry.

W takiej sytuacji należy:

• Ułożyć kobietę na lewym boku – to poprawi przepływ krwi do serca i płodu oraz zapobiegnie uciskowi na żyłę główną dolną.
• Unikać układania na plecach – może to spowodować ucisk na duże naczynia krwionośne i pogorszyć stan.
• Poluzować ubranie – aby ułatwić oddychanie i poprawić komfort.
• Zapewnić dostęp do świeżego powietrza
• Zachęcić do powolnego, głębokiego oddychania – co może pomóc w ustabilizowaniu ciśnienia krwi.
• Jeśli omdlenie trwa dłużej niż kilka minut lub kobieta nie odzyskuje przytomności, natychmiast wezwać pomoc medyczną (112).

2. Krwawienie

Każde krwawienie w ciąży wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Może być objawem problemów z łożyskiem, infekcji lub poronienia. W przypadku intensywnego krwawienia istnieje ryzyko zagrożenia życia zarówno matki, jak i dziecka.

Jeśli kobieta skarży się na ból brzucha i pojawia się krwawienie:

• Nie podawać żadnych leków ani jedzenia, aby nie pogorszyć sytuacji.
• Pomóc przyjąć wygodną pozycję leżącą najlepiej na lewym boku, co poprawia przepływ krwi i zmniejsza ucisk na naczynia krwionośne.
• Starać się uspokoić kobietę, ponieważ stres może nasilać objawy.
• Jak najszybciej wezwać pogotowie (112), podając dyspozytorowi informacje o ilości krwi i innych objawach.

3. Upadek lub uraz

Kobiety w ciąży mają przesunięty środek ciężkości, co zwiększa ryzyko upadków. Nawet jeśli uraz wydaje się niewielki, warto skonsultować się z lekarzem, ponieważ może dojść do powikłań, takich jak odklejenie łożyska.

Jeśli kobieta w ciąży upadła:

• Ocenić świadomość – jeśli jest przytomna, pomóc jej usiąść i uspokoić, unikając gwałtownych ruchów.
• Obserwować objawy – jeśli pojawi się silny ból brzucha, skurcze, zawroty głowy lub krwawienie, należy natychmiast wezwać pogotowie.
• W przypadku urazu głowy – stosować zimny okład i monitorować świadomość, zwracając uwagę na dezorientację, nudności czy wymioty.
• Unikać podnoszenia kobiety na siłę – jeśli skarży się na silny ból lub nie może się ruszyć, lepiej poczekać na służby medyczne.

Chcesz nauczyć się, jak skutecznie udzielać pierwszej pomocy kobietom w ciąży? Dołącz do naszego szkolenia prowadzonego przez doświadczoną pielęgniarkę! Zdobędziesz praktyczne umiejętności, które mogą uratować życie. Zapisz się już dziś i zwiększ swoją pewność siebie w sytuacjach kryzysowych! Skontaktuj się z nami, aby poznać szczegóły.

4. Zadławienie

Kobiety w ciąży mogą być bardziej narażone na zadławienie ze względu na zmiany hormonalne i zgagę, które wpływają na przełyk. W przypadku zadławienia szybka reakcja jest kluczowa.

Jeśli kobieta się krztusi, ale oddycha:

• Zachęcać do kaszlu, ponieważ to naturalny mechanizm oczyszczania dróg oddechowych.
• Nie stosować uderzeń w plecy w pozycji pochylonej, aby uniknąć przesunięcia ciała obcego głębiej.

Jeśli kobieta nie może oddychać:

• Wykonać uciśnięcia nadbrzusza (manewr Heimlicha), ale dostosować technikę – uciski wykonuje się powyżej linii bioder, aby uniknąć ucisku na macicę.
• Jeśli straci przytomność, rozpocząć RKO (patrz punkt 5).

5. Nagłe zatrzymanie krążenia (resuscytacja krążeniowo-oddechowa – RKO)

Nagłe zatrzymanie krążenia u kobiety w ciąży to sytuacja krytyczna, wymagająca natychmiastowej pomocy. Przyczyną mogą być choroby serca, zator płucny lub komplikacje ciążowe.

W przypadku utraty przytomności i braku oddechu:

• Wezwać pogotowie ratunkowe (112).
• Ułożyć kobietę na plecach, ale z lekkim przechyleniem na lewy bok, aby zmniejszyć ucisk macicy na naczynia krwionośne.
• Rozpocząć RKO (nie obowiązkowe):
  • 30 uciśnięć klatki piersiowej (uciskać nieco wyżej niż u osób niebędących w ciąży, aby uniknąć ucisku na macicę).
  • 2 oddechy ratownicze, jeśli poszkodowana nie oddycha.
  • Kontynuować do momentu przyjazdu służb medycznych lub odzyskania przytomności.

6. Skurcze i poród w sytuacji nagłej

Nagły poród poza szpitalem to stresująca sytuacja, ale można się do niej odpowiednio przygotować.

Jeśli kobieta zaczyna rodzić i nie można dotrzeć do szpitala:

• Zachować spokój i wezwać karetkę (112).
• Pomóc kobiecie przyjąć wygodną pozycję – najlepiej półleżącą, z lekko uniesioną głową i podparciem pleców.
• Nie hamować porodu, ponieważ może to zaszkodzić zarówno matce, jak i dziecku.
• Po narodzinach zapewnić ciepło noworodkowi, okrywając go suchym, ciepłym materiałem.
• Nie odcinać pępowiny, czekając na przyjazd ratowników medycznych.
• Monitorować oddech i reakcje noworodka – w razie potrzeby delikatnie oczyścić jego drogi oddechowe.

Podsumowanie

Pierwsza pomoc kobiecie w ciąży wymaga delikatności i dostosowania działań do jej stanu. W razie wątpliwości najważniejsze jest szybkie wezwanie profesjonalnej pomocy i zapewnienie komfortu do czasu jej przyjazdu. Pamiętaj, że Twoja wiedza i szybka reakcja mogą uratować życie zarówno matki, jak i dziecka.