Z dniem 21 lutego 2023r weszła w życie nowelizacja Kodeksu pracy dająca pracodawcy możliwość przeprowadzania samodzielnych kontroli trzeźwości wśród pracowników. Dedykujemy ten wpis dla wszystkich- pracodawców i pracowników. Poznajcie swoje prawa, ale również obowiązki jakie doszły z dniem wejścia nowych przepisów.
Kiedy można przeprowadzić kontrolę trzeźwości?
Kiedy można przeprowadzić kontrolę trzeźwości?
- gdy jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia,
- po uprzednim ich wprowadzeniu w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu. Jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.
W aktach tych pracodawca określi :
- grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą trzeźwości,
- sposób przeprowadzania kontroli (np. rodzaj urządzenia, z którego będzie korzystał),
- czas i częstotliwość kontroli (przed pracą, w trakcie pracy).
Uwaga! Jeśli pracodawca nie wprowadzi kontroli pracowników w w/w aktach wewnątrzzakładowych albo dana grupa pracowników nie zostanie objęta postanowieniami takiego aktu. Pracodawca nie będzie mógł samodzielnie kontrolować pracowników.
Jak poinformować pracowników?
O wprowadzeniu kontroli pracodawca informuje pracowników, w sposób przyjęty u danego pracodawcy nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania.
W związku z zatrudnieniem nowego pracownika objętego kontrolą trzeźwości pracodawca przekazuje temu pracownikowi przed dopuszczeniem go do pracy informacje w postaci papierowej lub elektronicznej zawarte w akcie wewnątrzzakładowym.
Przeprowadzenie kontroli
Pracodawca będzie mógł przeprowadzać kontrolę przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego. (pracodawca nie będzie więc mógł samodzielnie zlecić
przeprowadzenia badania krwi/ moczu pracownika) Przeprowadzając kontrolę (badanie) pracodawca będzie musiał posługiwać się urządzeniem posiadającym ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie.
Pracodawca będzie musiał przeprowadzać kontrolę w taki sposób, by nie naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika.
Kiedy pracownik nie zostanie dopuszczony do pracy?
Obowiązek pracodawcy niedopuszczenia pracownika do wykonywania pracy jeżeli:
a) przeprowadzona przez pracodawcę kontrola wykaże obecność alkoholu (innego środka) w organizmie pracownika, wskazującą na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości
albo
b) zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy. Informację dotyczącą podstawy niedopuszczenia pracownika do pracy, przekazuje się pracownikowi do wiadomości.
Pracownik niedopuszczony do pracy może żądać przeprowadzenia badania przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego. Uprawnienie do żądania przeprowadzenia takiego badania będzie posiadał także pracodawca.
Organ, podobnie jak sam pracodawca, przeprowadza badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego. Organ będzie mógł także zlecić przeprowadzenie badania krwi w przypadku i na zasadach określonych w art. 22 1d § 5 – 7 Kodeksu pracy. Organ dokumentuje przebieg badań oraz przekazuje pracodawcy informacje o wyniku badania (art. 221d § 9 i 10 Kodeksu pracy).
Co jeśli pracownik będzie w stanie po spożyciu alkoholu?
W przypadku gdy wynik badania nie wskazuje na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości pracownika, okres niedopuszczenia pracownika do pracy jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Nowe obowiązki pracodawcy
Pracodawca będzie zobowiązany przechowywać w aktach osobowych pracownika informacje o dacie, godzinie i minucie badania oraz jego wyniku wskazującym na stan po
użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości, gdy będzie to niezbędne dla ochrony życia, zdrowia lub mienia, przez okres nieprzekraczający roku od dnia ich zebrania. W przypadku zastosowania kary porządkowej – do czasu uznania kary za niebyłą.
Powyższe rozwiązania prawne dotyczą też kontroli na obecność środka działającego podobnie do alkoholu w organizmie pracownika albo zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu takiego środka lub zażywał taki środek w czasie pracy. W tym przypadku, oprócz badania krwi dopuszcza się przeprowadzenie badania moczu. Organ będzie mógł zlecić badanie krwi lub moczu w przypadkach określonych w art. 22 1f § 3 Kodeksu pracy.
