Naruszenie zasad BHP

ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRACOWNIKA ZA NARUSZENIE ZASAD BHP

Możliwości pracodawcy

Pracodawca posiada szeroką odpowiedzialność za stan BHP w zakładzie pracy oraz jest zobowiązany do maksymalnego zabezpieczenia zdrowia i życia pracowników wykonujących pracę. Tolerowanie przez pracodawcę nieprzestrzegania przez pracowników przepisów, zasad BHP i ppoż. może w konsekwencji doprowadzić do wypadku w zakładzie, za który odpowiedzialność będzie ponosił pracodawca lub inna osoba nadzorująca pracowników.

Dlatego należy uznać, że stosowanie w tych przypadkach kar porządkowych wobec pracowników jest szczególnie uzasadnione dla zapewnienia w zakładzie bezpiecznego wykonywania pracy. Kwestię odpowiedzialności pracownika za naruszanie zasad BHP szczegółowo regulują przepisy Kodeksu Pracy, które nie mogą być zmieniane na niekorzyść pracownika w drodze postanowień umów o pracę bądź uregulowań wewnątrzzakładowych.

Prawo

 

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami zawartymi w Kodeksie Pracy za nieprzestrzeganie przepisów BHP pracownik może zostać ukarany:

  1. Upomnieniem
  2. Karą nagany
  3. Karą pieniężną

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks Pracy Dz.U.2020.1320 t.j. z dnia 2020.07.30

Karę upomnienia oraz nagany pracownik może otrzymać za nieprzestrzeganie:

  • ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy,
  • przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych,
  • przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

Natomiast karę pieniężną pracownik może otrzymać za:

  • nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych,
  • opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia,
  • stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.
Jak naruszam zasady BHP

Zachowania pracownika uzasadniające odpowiedzialność porządkową w zakresie bhp mogą polegać na:

  • niestosowaniu środków ochrony indywidualnej przydzielonej do pracy na danym stanowisku (ochronników słuchu, okularów ochronnych, szelek bezpieczeństwa itp.),
  • niestosowaniu odzieży i obuwia roboczego, w które został wyposażony,
  • umyślnym zwiększaniu zagrożenia przy pracy na określonym stanowisku (demontowanie osłon ruchomych elementów maszyn, blokowanie systemów bezpieczeństwa itp.),
  • paleniu papierosów w miejscu do tego nie wyznaczonym.

Warto także zaznaczyć, że nie ma konieczności, aby pierwszą z zastosowanych wobec pracownika kar było upomnienie. Pracodawca może za ciężkie przewinienie pracownika zastosować od razu karę nagany. Natomiast niedopuszczalne jest stosowanie wobec pracowników innych niż wymienione kar porządkowych, np. pozbawienia premii czy przeniesienia na inne stanowisko.

Kto wymierza karę?

Osobą uprawnioną jest do stosowania kar jest pracodawca. To on podejmuje decyzję czy określone zachowanie pracownika będzie ukarane, jak również jakiego rodzaju karę wymierzyć. W praktyce upoważnieni do stosowania kar są kierownicy poszczególnych działów zakładu pracy.

Jaka wysokość kary za naruszenie zasad BHP

Kara pienieżna jest uzależniona od wysokości zarobków pracownika. Za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika. Łącznie wysokość takiej kary nie może przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty – czyli po dokonaniu wymaganych portąceń. Wolna od potrąceń musi pozostać kwota 90% minimalnego wynagrodzenia.

Należy zauważyć, że środki z kar pieniężnych pracodawca musi przekazać na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.

Termin

Pracodawca nie może zastosować kary po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia.

Kara może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika. Jeżeli z powodu nieobecności w zakładzie pracy pracownik nie może być wysłuchany, bieg dwutygodniowego terminu nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia stawienia się pracownika do pracy.

Terminy te są ostateczne i nie mogą być przedłużane i przywracane – upływ któregokolwiek z nich odbiera pracodawcy możliwość ukarania pracownika za określone naruszenie obowiązków służbowych.

Przesłanki zastosowania kar za naruszenie zasad BHP

Przy stosowaniu kar pracodawca bierze pod uwagę w szczególności:

  • rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych,
  • stopień winy pracownika,
  • dotychczasowy stosunek pracownika do pracy.
Tryb nakładania kar

Przy zastosowaniu kary należy przedstawić pracownikowi na piśmie następujące informacje:

  • jaki był rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych,
  • datę dopuszczenia się tego naruszenia,
  • informację o prawie zgłoszenia w terminie 7 dni sprzeciwu od nałożonej kary.

Odpis takiego zawiadomienia składa się do akt osobowych pracownika.

Odwołanie się od kary

Pracownikowi przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu od zastosowanej wobec niego kary porządkowej w terminie 7 dni od zawiadomienia go o ukaraniu. Niezachowanie tego terminu przez pracownika pozbawia go możliwości wniesienia sprzeciwu i pracodawca może pozostawić taki spóźniony sprzeciw bez rozpoznania.

Jeżeli pracownik wniesie sprzeciw w odpowiednim terminie, pracodawca ma 14 dni na podjęcie decyzji o uwzględnieniu lub odrzuceniu tego sprzeciwu. Przed podjęciem tej decyzji ma obowiązek rozpatrzyć stanowisko reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, jeżeli taka działa w zakładzie i pracownik do niej należy lub zgodziła się ona reprezentować pracownika, mimo że nie jest on w niej zrzeszony.

W przypadku odrzucenia sprzeciwu pracownik ma 14 dni od dnia zawiadomienia go o tym na wystąpienie do sądu pracy z powództwem o uchylenie zastosowanej wobec niego kary porządkowej. W przypadku uwzględnienia sprzeciwu wobec zastosowanej kary pieniężnej lub uchylenia tej kary przez sąd pracy, pracodawca jest obowiązany zwrócić pracownikowi równowartość kwoty tej kary.

Akta pracownika

Odpis zawiadomienia o ukaraniu wkłada się do części B akt osobowych pracownika. Taki odpis z akt osobowych pracodawca ma obowiązek usunąć po roku nienagannej pracy pracownika. Po tym okresie zastosowaną karę uznaje się za niebyłą.

Rok nienagannej pracy należy rozumieć jako rok, w którym pracownik nie został ponownie ukarany karą porządkową. Zatarcie kary może jednak nastąpić wcześniej, jeśli pracodawca z własnej inicjatywy lub na wniosek reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej uzna karę pracownika za niebyłą, a jej odpis usunie z jego akt osobowych.